In de haptonomie staat de beleving van het lichaam centraal als drager van contact, verbinding en voelen. Een fundamenteel fenomeen dat hierin steeds terugkeert is openen en sluiten — bewegingen die niet alleen fysiek zijn, maar ook affectief, relationeel en energetisch. Ze vormen als het ware de ademhaling van het gevoelsleven.
Openen: de uitnodiging tot verbinding
Openen is een gebaar van beschikbaarheid. Een lichaam dat zich opent, een houding die ruimte biedt, een blik die werkelijk ziet — het zijn allemaal signalen van vertrouwen en veiligheid. Wanneer iemand zich opent, ontstaat er toegang tot contact. Niet alleen met de ander, maar ook met het eigen innerlijk.
Kinderen zijn hier vaak een zuiver voorbeeld van: wanneer ze zich veilig voelen, zie je hoe hun lijf ontspannen is, hun stem vrij klinkt, en hun handen nieuwsgierig de wereld willen aanraken.
Sluiten: de natuurlijke grens
Tegelijkertijd is sluiten even waardevol. Het is de beweging naar binnen, van bescherming, begrenzing en zelfzorg. Sluiten betekent niet per se afwijzen — het is eerder een manier om te behouden wat kwetsbaar is. In haptonomisch contact leer je voelen waar die grens ligt: wanneer is het tijd om je af te zonderen, even naar binnen te keren of ‘nee’ te zeggen tegen een uitnodiging?
Een lichaam dat zich sluit, kan gespannen aanvoelen — maar ook stevig, gecentreerd, afgeschermd. Soms is dat wat nodig is om de eigen autonomie te bewaken.
De dans ertussen
In haptonomie draait het niet om óf openen, óf sluiten, maar om de afstemming ertussen. Wanneer beweegt iemand naar de ander toe, wanneer trekt die zich terug? En wat roept dat op in het contact? In de therapeutische setting wordt hier met aandacht naar geluisterd, vaak zonder woorden. Via aanraking, nabijheid en afstemming wordt voelbaar wat soms niet gezegd kan worden.
Het openen en sluiten zijn dus niet goed of fout — ze zijn expressies van het leven zelf. Als we leren luisteren naar die bewegingen in ons lichaam, kunnen we met meer compassie naar onszelf en de ander kijken. We worden voelender aanwezig, meer in contact, meer mens.
